بیشتر درباره اسیلوسکوپ بدانیم
بیشتر درباره اسیلوسکوپ بدانیم
اسیلوسکوپ دستگاهی الکترونیکی است که امکان مشاهده ولتاژ را فراهم میکند. غالباً مقدار ولتاژ به صورت نموداری دوبعدی نمایش داده میشود که محور افقی زمان و محور عمودی آن ولتاژ است.
اصول عملكرد اسیلوسكوپ
اسیلوسكوپ در حقیقت رسامهای بسیار سریع هستند كه سیگنال ورودی را در برابر زمان یا در برابر سیگنال دیگر نمایش میدهند. قلم این رسام یك لكه نورانی است كه در اثر برخورد یك باریكه الكترون به پردهای فلوئورسان بوجود میآید.
به علت لختی بسیار كم باریكه الكترون میتوان این باریكه را برای دنبال كردن تغییرات لحظهای (ولتاژهایی كه بسیار سریع تغییر میكنند، یا فركانسهای بسیار بالا) بكار برد. اسیلوسكوپ بر اساس ولتاژ كار میكند. البته به كمك مبدلها (ترانزیستورها) میتوان جریان الكتریكی و كمیتهای دیگر فیزیكی و مكانیكی را به ولتاژ تبدیل كرد.
اجزای اسیلوسكوپ
لامپ پرتو كاتدی
اسیلوسكوپ از یك لامپ پرتو كاتدی كه قلب دستگاه است و تعدادی مدار برای كار كردن لامپ پرتو كاتدی تشكیل شده است. قسمتهای مختلف لامپ پرتو كاتدی عبارتند از:
تفنگ الكترونی
تفنگ الكترونی باریكه متمركزی ازالكترونهارا بوجود میآورد كه شتاب زیادی كسب كردهاند. این باریكه الكترون با انرژی كافی به صفحه فلوئورسان برخورد میكند و بر روی آن یك لكه نورانی تولید میكند. تفنگ الكترونی از رشته گرمكن ، كاتد ، شبكه آند پیش شتاب دهنده ، آند كانونی كننده و آند شتاب دهنده تشكیل شده است.
الكترونها از كاتدی كه بطور غیر مستقیم گرم میشود، گسیل میشوند. این الكترونها از روزنه كوچكی در شبكه كنترل میگردند. شبكه كنترل معمولا یك استوانه هم محور با لامپ است و دارای سوراخی است كه در مركز آن قرار دارد. الكترونهای گسیل شده از كاتد كه از روزنه میگذرند (به دلیل پتانسیل مثبت زیادی كه به آندهای پیش شتاب دهنده و شتاب دهنده اعمال میشود)، شتاب میگیرند. باریكه الكترونی را آند كانونی كننده ، كانونی میكند.
صفحات انحراف دهنده
صفحات انحراف دهنده شامل دو دسته صفحه است. صفحات انحراف قائم كه بطور افقی نسب میشوند و یك میدان الكتریكی در صفحه قائم ایجاد میكنند و صفحات y نامیده میشوند. صفحات انحراف افقی بطور قائم نصب میشوند و انحراف افقی ایجاد میكنند و صفحات x نامیده میشوند. فاصله صفحات به اندازه كافی زیاد است كه باریكه بتواند بدون برخورد با آنها عبور كند.
صفحه فلوئورسان
جنس این پرده كه در داخل لامپ پرتو كاتدی قرار دارد، از جنس فسفر است. این ماده دارای این خاصیت است كه انرژی جنبشی الكترونهای برخورد كننده را جذب میكند و آنها را به صورت یك لكه نورانی ظاهر میسازد. قسمتهای دیگر لامپ پرتو كاتدی شامل پوشش شیشهای ، پایه كه از طریق آن اتصالات برقرار میشود، است.
مولد مبنای زمان
اسیلوسكوپها بیشتر برای اندازه گیری و نمایش كمیات وابسته به زمان بكار میروند. برای این كار لازم است كه لكه نورانی لامپ روی پرده با سرعت ثابت از چپ به راست حركت كند. بدین منظور یك ولتاژ مثبت به صفحات انحراف افقی اعمال میشود. مداری كه این ولتاژ مثبت را تولید میكند، مولد مبنای زمان یا مولد رویش نامیده میشود.
مدارهای اصلی اسیلوسكوپ
سیستم انحراف قائم
چون سیگنالها برای ایجاد انحراف قابل اندازه گیری بر روی صفحه لامپ به اندازه كافی قوی نیستند، لذا معمولا تقویت قائم لازم است. هنگام اندازه گیری سیگنالهای با ولتاژ بالا باید آنها را تضعیف كرد تا در محدوده تقویت كنندههای قائم قرار گیرند. خروجی تقویت كننده قائم ، از طریق انتخاب همزمانی در وضعیت داخلی، به تقویت كننده همزمان نیز اعمال میشود.
سیستم انحراف افقی
صفحات انحراف افقی را ولتاژ رویش كه مولد مبنای زمان تولید میكند، تغذیه میكند. این سیگنال از طریق یك تقویت كننده اعمال میشود، ولی اگر دامنه سیگنالها به اندازه كافی باشد، میتوان آن را مستقیما اعمال كرد. هنگامی كه به سیستم انحراف افقی ، سیگنال خارجی اعمال میشود، باز هم از طرق تقویت كننده افقی و كلید انتخاب رویش در وضعیت خارجی اعمال خواهد شد. اگر كلید انتخاب رویش در وضعیت داخلی باشد، تقویت كننده افقی ، سیگنال ورودی خود را از مولد رویش دندانهداری كه با تقویت كننده همزمان راه اندازی میشود، میگیرد.
همزمانی
هر نوع رویشی كه بكار میرود، باید با سیگنال مورد بررسی همزمان باشد. تا یك تصویر بی حركت بوجود آید. برای این كار باید فركانس سیگنال مبنای زمان مقسوم علیهای از فركانس سیگنال مورد بررسی باشد.
مواد محو كننده
در طی زمان رویش ، ولتاژ دندانهدار رویش اعمال شده به صفحات x ، لكه نورانی را بر یك خط افقی از چپ به راست روی صفحه لامپ حركت میدهد. اگر سرعت حركت كم باشد، یك لكه دیده میشود و اگر سرعت زیاد باشد، لكه به صورت یك خط دیده میشود. در سرعتهای خیلی زیاد ، ضخامت خط كم شده و تار به نظر میرسد و یا حتی دیده نمیشود.
كنترل وضعیت
وسیلهای برای كنترل حركت مسیر باریكه بر روی صفحه لازم است. با این كار شكل موج ظاهر شده بر روی صفحه را میتوان بالا یا پائین یا به چپ یا راست حركت داد. این كار را میتوان با اعمال یك ولتاژ كوچك سیستم داخلی (كه مستقل است) به صفحات انحراف دهنده انجام داد. این ولتاژ را میتوان با یك پتانسیومتر تغییر داد.
كنترل كانونی بودن
الكترود كانونی كننده مثل یك عدسی با فاصله كانونی تغییر میكند. این تغییر با تغییر پتانسیل آند كانونی كننده صورت میگیرد.
كنترل شدت
شدت باریكه با پتانسیومتر كنترل كننده شدت كه پتانسیل شبكه را نسبت به كاتد تغییر میدهد، تنظیم میشود.
مدار كالیبره سازی
در اسیلوسكوپهای آزمایشگاهی معمولا یك ولتاژ پایدار داخلی تولید میشود كه دامنه مشخصی دارد. این ولتاژ كه برای كالیبره سازی مورد استفاده قرار میگیرد، معمولا یك موج مربعی است.
منبع : http://www.autoir.com